Medisch attest: details nog onduidelijk
Europa verplicht jagers voortaan een medisch attest voor te leggen. Maar de nieuwe regeling staat helemaal nog niet op punt en veel details blijven onduidelijk.
Op 12 maart 2019 werd de wapenwet andermaal gewijzigd. In een van de wijzigingsbepalingen wordt verwezen naar een voorafgaand onderzoek naar de medische geschiktheid van een vergunninghouder. Wordt daarom binnenkort een medisch attest verwacht bij de aanvraag van een jachtverlof? Moet een jager dan eenmalig, vijfjaarlijks of jaarlijks een attest voorleggen? Om een antwoord te krijgen op die vragen nam Hubertus Vereniging Vlaanderen contact op met de kabinetten van de federale minister van Justitie en de Vlaamse minister van Omgeving, Landbouw en Natuur.
Korte historiek. Onmiddellijk na de terroristische aanslagen in Parijs kondigde de Europese Commissie aan de vuurwapenrichtlijn 91/477/EEG te willen verscherpen. Er volgden bilaterale gesprekken met de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad. Daarna volgden de trilogen. Uiteindelijk werd op 17 mei 2017 de wijzigingsrichtlijn goedgekeurd.
De uitkomst is duidelijk. De EU-landen moeten strengere controles invoeren op alarmpistolen en onbruikbaar gemaakte wapens, om te voorkomen dat ze worden omgezet in bruikbare vuurwapens. De regels over de onomkeerbare deactivering van wapens werden daarom verduidelijkt. Verder werd de ladercapaciteit beperkt tot 20 patronen, moeten alle essentiële onderdelen gemarkeerd worden en moet op het niveau van de lidstaten een monitoringsysteem voor het uitgeven of vernieuwen van vergunningen opgezet worden. Net die passage speelt ons parten.
De Richtlijn bepaalt dat vuurwapens enkel mogen worden verworven en voorhanden gehouden indien (onder andere) de persoon ‘waarschijnlijk geen gevaar voor zichzelf of voor anderen, de openbare orde of de openbare veiligheid zal vormen’.
De richtlijn stelt in artikel 5.2: ‘De lidstaten zorgen voor een monitoringsysteem, waarvan de werking naar keuze op permanente of niet-permanente basis verloopt, om te waarborgen dat aan de in de nationale wetgeving vastgestelde voorwaarden voor de verlening van een vergunning wordt voldaan voor de volledige duur van de vergunning en er onder meer een beoordeling wordt verricht van de desbetreffende medische en psychologische informatie. De specifieke regelingen worden bepaald overeenkomstig de nationale wetgeving.’
De bijzin in deze wettekst leest men als een verplichting. Nochtans spreekt men in het overwegend gedeelte, preambule 11, van een mogelijkheid: “Wat betreft de verplichting van de lidstaten om te beschikken over een monitoringsysteem om te waarborgen dat aan de voorwaarden voor het vergunnen van vuurwapens is voldaan voor de volledige duur ervan, dienen de lidstaten te beslissen of de beoordeling al dan niet gepaard dient te gaan met een voorafgaand medisch of psychologisch onderzoek.” We kunnen op zijn minst spreken van een tegenstrijdigheid tussen de geest en de letter van de wijzigingsrichtlijn.
De lidstaten hebben een omzettingsplicht om het Belgisch intern recht te conformeren met de EU-vuurwapenrichtlijn, dit in tegenstelling tot een Verordening die direct bindend is. Om die reden diende minister Koen Geens een ontwerp tot wijziging van de wapenwet in bij de Kamer.
Hubertus Vereniging Vlaanderen heeft zich samen met zijn Waalse zusterorganisatie RSHCB van in den beginne verzet tegen het voorstel tot voorleggen van een medisch attest bij de aanvraag van het jachtverlof. Op 20 juni 2018 werden beide verenigingen uitgenodigd op het kabinet van de minister van Justitie. Na het onderhoud besliste de minister om de hete aardappel door te schuiven naar de gewesten, het zijn immers de gewesten die het jachtverlof afleveren. Artikel 12 omschrijft het jachtverlof als de wettige bezitstitel voor het voorhanden hebben van wapens door jagers en vormt daarmee een uitzondering op de algemene vergunningsplicht uit artikel 11.
Het gewijzigde artikel 12 verplicht de vergunningverlenende autoriteiten tot een voorafgaand onderzoek om de praktische en medische geschiktheid na te gaan om een wapen te hanteren zonder een gevaar voor zichzelf en voor anderen te betekenen. Hiervoor is een overgangstermijn van 1 jaar na datum van publicatie in het Belgisch Staatsblad voorzien, dus voor 24 mei 2020. Momenteel heeft deze bepaling nog geen impact op de aanvraag van uw jachtverlof 2019-2020.
De ‘praktische proef’ stond al in artikel 12 van de wapenwet opgenomen in die zin dat de “geschiktheid om veilig een vuurwapen te hanteren” moest worden nagegaan. Om de medische evaluatie in te kantelen opteerde de minister voor een herschrijven van artikel 12. Daartoe worden in het eerste lid, 1° van artikel 12, de woorden “hun geschiktheid om veilig een vuurwapen te hanteren zijn nagegaan” vervangen door de woorden “hun geschiktheid op praktisch en medisch vlak om veilig een vuurwapen te hanteren zonder gevaar voor henzelf of voor anderen vooraf zijn nagegaan”. Over die praktische evaluatie hoeft u zich geen zorgen te maken, het is immers een herneming van een bestaande bepaling. U legde daarvoor bij de aanvraag van uw eerste jachtverlof een attest van het slagen in de praktische proef voor. In de praktijk verandert er voor jagers enkel iets aan het feit dat vanaf 24 mei 2020 ook een soort medische evaluatie vereist is.
Hoe dat zal worden ingevuld is dus nog koffiedik kijken. De gewesten staan in voor de regeling hiervan, daarom heeft Hubertus Vereniging Vlaanderen reeds contact opgenomen met de bevoegde Vlaamse minister en de Vlaamse administratie om na te gaan hoe hier in de toekomst moet mee omgegaan worden. Hubertus Vereniging Vlaanderen zal na de installatie van het nieuw Europees Parlement de strijdigheid in de wijzigingsrichtlijn onmiddellijk aankaarten. Immers, het eigenlijke artikel 5.2 stemt niet overeen met de overwegingen, noch met de besprekingen in de IMCO-commissie waar het voorleggen van een medisch attest als een mogelijkheid aangereikt werd, niet als een verplichting.
Samenvatting
- De nieuwe bepaling heeft momenteel geen impact op de aanvraag van het jachtverlof 2019-2020
- Jager die slaagde op zijn praktisch examen, moet die niet herdoen
- Vanaf 24 mei 2020 is een soort van medische evaluatie vereist, maar de Vlaamse Overheid denkt nog na over de modaliteiten ervan
- Hubertus Vereniging Vlaanderen kaart dit Europees aan
