Naamgeving
Wetenschappelijk: Phasianus colchicus L.
Frans: Faisan
Engels: Pheasant
Duits: Fasan
Uiterlijk
De fazant is een grote hoenderachtige vogel, met stevige poten en een stevige gebogen snavel, een lange speervormige staart en korte afgeronde vleugels. Het gewicht van de volwassen haan (mannelijke vogel) bedraagt gemiddeld ongeveer 1,75 kilogram, en dit van de volwassen hen (vrouwelijke vogel) gemiddeld ongeveer 1,25 kilogram.. De fazanthaan en de fazanthen vertonen een sterk verschillend verenkleed.
- Het verenkleed van de haan is zeer opvallend: een groenblauwe kop en hals met oorpluimen en een rode lel rond het oog, een roodbruine borst en een bruingrijze rug en staart. De borst, rug en staart hebben een donker en licht geschubde dwarstekening. Tussen de groenblauw gekleurde hals en de borst is soms een witte ring aanwezig.
- Het verenkleed van de hen is veel minder opvallend en biedt camouflage bij het broeden. De kleur van het verenkleed is licht- tot donkerbruin met donkere vlekken. De staart is minder lang dan bij de fazanthaan.
- Het donskleed van de kuikens is licht geelbruin met donkere contrasten op de kop, de nek en de vleugels. Vanaf een leeftijd van 6 à 7 weken, na de rui, is het verschil tussen hanen en hennen zichtbaar.
Voedsel
Volwassen fazanten eten voornamelijk plantaardig voedsel, zoals granen, zaden van grassen en kruiden, fruit en bladeren. Gedurende de lente- en zomermaanden consumeren volwassen dieren ook insecten. Het dieet van de volwassen dieren bestaat voor 95% uit plantaardig materiaal en voor 5% uit insecten. De kuikens eten echter gedurende hun eerst vijf levensweken bijna uitsluitend insecten.
Biotoop
In de middeleeuwen werden fazanten door grootgrondbezitters uitgezet in onze contreien voor de beoefening van de jachtpraktijk. Zij zijn zich stilaan gaan integreren in het landschap, waardoor zij vandaag de dag kunnen beschouwd worden als inheemse dieren.
De fazant is geen echte akkervogel maar eerder een half bos-, half akkervogel. Zo komt de soort voor in beboste laaglandvalleien, halfopen landschappen met struwelen, bosjes en akkerland. De fazant kan zowel in moerassige zones als in droge gebieden voorkomen.
De fazant is een grondbroeder die het liefst broedt in ruigte die bovenaan gesloten en onderaan vrij open is, zodat de jongen gemakkelijk kunnen bewegen. Fazanten met kuikens geven voor het foerageren de voorkeur aan kruidachtige gebieden, ruige graslanden en wintergerst, terwijl weinig wordt gefoerageerd in bossen.
Voortplanting
De balts bestaat uit dans- en schijngevechten die plaats vinden rond maart – april. De fazantenhaan is polygaam en tracht zoveel mogelijk hennen te bevruchten. Hij volgt de hennen op tot de leg van de eieren.
De fazant is een grondbroeder: het nest wordt gemaakt op de grond. De paartijd start begin april en duurt tot eind mei/juni. Een legsel bevat veelal 10 tot 15 eieren. Als het eerste legsel verloren gaat zonder dat de hen wordt gedood, zal er een tweede nestpoging volgen.
Het broeden zelf duurt ongeveer 24 dagen en gebeurt exclusief door de hen. De haan gaat vanaf de start van het broeden apart leven en helpt niet mee bij het broeden en het opleren van de jongen. De eerste kuikens komen begin mei uit het ei.
De kuikens zijn nestvlieders. De eerste drie weken blijft de hen met haar kuikens in de buurt van het nest. Na 12 dagen kunnen de kuikens al wat op- en rondvliegen. De hen blijft bij de jonge vogels tot deze een leeftijd van minstens 10 weken hebben. In de herfst (oktober-november) valt de familie uit elkaar.
Gedrag
Fazanten zijn dagactief. De vogels zijn goede lopers. Bij gevaar lopen ze weg, vliegen ze op of ‘drukken’ ze zich op de grond. Dit laatste is zeker bij broedende hennen het geval. Bij gevaar maken ze zich zo onopvallend mogelijk en blijven ze zitten op het nest. Niet zelden sterven broedende hennen daarom door predatie, bij het maaien van graslanden of bij andere landbouwwerkzaamheden.
Fazanten nemen regelmatig een stofbad. Dit helpt om zich te ontdoen van parasieten. Door een stofbad te nemen wordt ook de oude isolerende vetlaag op de veren afgeschuurd en kan deze worden vervangen door een nieuwe vetlaag.
Fazanten slapen op de grond doch ook vaak in bomen en struiken om zich af te schermen van nachtelijke grondpredatoren.
Populatie
Op basis van de recentste tellingen in het kader van de ‘algemene broedvogelatlas Vlaanderen’ stelt men vast dat de populatie van fazant daalt. De achteruitgang kan worden toegeschreven aan factoren zoals intensivering van de landbouw, het verbod op uitzetten, en een toename van predatie.
