Naamgeving
Wetenschappelijk: Mareca penelope
Frans: Canard siffleur
Engels: wigeon
Duits: Pfeifente
Uiterlijk
Smienten zijn middelgrote eenden, met een lengte variërend van 45 tot 58 cm en een vleugelspanwijdte van 75 tot 86 cm. Ze wegen tussen de 415 en 971 g en zijn seksueel dimorf, waarbij de woerden levendiger gekleurd zijn.
Smienten hebben kleine snavels, smalle vleugels, een puntige staart en een kuif op het voorhoofd. Volwassen woerden hebben een crèmekleurig wit voorhoofd met een kastanjebruine kop en nek, en iriserende groene vlekken achter hun ogen. Hun bovenborst is rozebruin en hun onderborst en flanken zijn wit maar lijken grijs. Ze hebben een zwart puntige staart met witte bovenste dekveren; dekveren van de vleugels zijn ook wit met een zwarte punt. Smienten hebben groenachtige secondaire veren en stoffig bruine primaire veren, met blauwachtig grijze poten en snavels die zwart zijn getipt.
Woerden in eclipskleed lijken op eenden maar hebben witte dekveren van de vleugels. Volwassen eenden hebben een beige kop en nek, die groenachtig zijn gespikkeld, en hun zijkanten en borst zijn roestkleurig. Hun stuit en schouders zijn donker en hun vleugels zijn grijsbruin. Ze hebben ook een blauw-grijze snavel met een zwarte punt en blauwachtige poten.
Voedsel
Smienten zijn grondeleenden die tot 16 km kunnen vliegen om te foerageren. Ze foerageren zowel in het water als op land. Smienten kunnen waterplanten eten door het water te filteren alsook door te grondelen. Bij het filtervoeden zeven ze water en plantenmateriaal door kleine tandachtige groeven in hun snavel. Grondelen doen ze om ondergedoken vegetatie te bereiken doch dat doen ze zeer weinig. Smienten zijn gewoonlijk echte grazers en plukkers.
Het dieet van smienten bestaan voor bijna 100% uit plantaardig voedsel. De smient eet bladeren, zaden, wortels van planten, gras en algen. Alleen het vrouwtje eet in het broedseizoen als aanvulling op haar dieet ook wel muggen, zodat ze in goede conditie blijft.
Biotoop
Buiten het broedseizoen vind je de Smient voornamelijk in uitgestrekte open gebieden. Overdag zie je ze vaak in grote aantallen bij waterpartijen zoals reservoirs, zand- en kleigroeven en ruime havenbekkens. Vooral ‘s nachts gaan ze foerageren op graslanden in de wijde omgeving van hun rustplaatsen. Smienten zijn typische grazers en geven de voorkeur aan vochtige, voedselrijke weilanden met korte begroeiing. Als er geen verstoring is, blijven grote groepen Smienten vaak gedurende de dag in de foerageergebieden aanwezig. Tijdens het broedseizoen leiden Smienten een zeer verborgen bestaan.
Voortplanting
Smienten zijn seizoensgebonden monogaam.
Het broedseizoen van smienten loopt van mei t/m juni. Ze leggen ongeveer 8 eieren. Nesten bevinden zich vaak in de buurt van oevers die voldoende dekking bieden in de vorm van oevervegetatie, riet, overhangende takken,… De broedperiode heeft een duur van 22 dagen.
Zodra koppels zijn gevormd, verdedigen woerden hun partner tot aan het broedseizoen. Wanneer het broeden is begonnen, verlaten woerden meestal hun partner en beginnen ze met ruien. Vanaf het begin van het broeden tot aan het uitvliegen van de jongen wordt alle zorg meestal verleend door de eend.
Populatie
In Vlaanderen is de Smient in de meeste winters de talrijkste overwinterende watervogelsoort. De aantallen zijn de voorbije winters aanzienlijk toegenomen met maxima van 60.000-70.000 ex. (uitzonderlijk tot meer dan 100.000 ex.). Het zwaartepunt van de verspreiding ligt in de IJzervallei en de kustpolders. Andere gebieden met vele duizenden Smienten zijn de Bourgoyen-Ossemeersen in Gent en het havengebied van Antwerpen.
