Naamgeving
Wetenschappelijk: Vulpes vulpes
Frans: Renard
Engels: Red Fox
Duits: Rotfuchs
Uiterlijk
Vossen behoren tot de orde van de Carnivora. Zijn uiterlijk doet denken aan dat van een hond. Een volwassen dier heeft een schouderhoogte van 35 tot 40 cm en kan een gewicht hebben tussen de 5 en 14 kg. Een volwassen vos kan een lengte van kop tot het puntje van de staart bereiken van 60 cm tot wel 120 cm.
Over het algemeen hebben zij een roodbruine pels. Deze kleur kan echter variëren van zilvergrijs tot roodbruin.
Zijn oren zijn aan de achterzijde zwart gekleurd, verder heeft hij een meestal witte bef die loopt tot aan zijn bovenlip.
Mannelijke dieren worden ‘rekels’ genoemd, terwijl de vrouwelijke dieren de ‘moeren’ zijn. Uiterlijk hebben zij geen kenmerken die hun geslacht verraad. Wel zien we dat rekels door de band forser en zwaarder zijn.
De jongen (welpen) worden geboren met een zwartgrijze fluwelen vacht. Hun ogen zijn blauw. Naar maten zij ouder worden (periode tot 8 weken) wijzigt hun vachtkleur naar de volwassen kleur en worden hun ogen stilaan bruin.
Voedsel
Vossen foerageren voornamelijk bij valavond en ’s nachts, maar op rustige plaatsen zie je ze ook tijdens de dag actief.
Als carnivoor is de vos in de eerste plaats een vleeseter, maar daarnaast neemt hij ook vruchten, insecten, wormen en eieren op in zijn dieet. Een vos is een voedselopportunist en zal bijgevolg steeds de gemakkelijke weg nemen om aan zijn voedsel te geraken. In die zin zijn grondbroedende vogels een gemakkelijke prooi. Een jaar rond jagen zij op allerhande kleine zoogdieren en vogels. In de periode van de lente wanneer de jongen geboren zijn, is de nood aan energierijk voedsel groter en merken we dat vossen meer inspanningen leveren om energierijk voedsel te bekomen. Als burger ondervinden we dit, daar deze periode het aantal doodgebeten kippen klaarblijkelijk stijgt.
Biotoop
Van nature komen vossen voor in een breed scala aan biotopen, gaande van bosrijke gebieden, parklandschappen, heide en venen, duinen tot polder en landbouwgebieden. Reden hiervoor is hun zoektocht naar voedsel en dekking om de burcht onder te brengen. Gezien vossen zowat alles eten, hebben zij zich doorheen de tijd weten aan te passen aan de mens. Een vos tegen komen in een park van centrum Brussel is al lang geen rariteit meer. Het voedselaanbod uit de parken en omgeving vullen zij aan met de etensresten die mensen achterlaten.
In de natuurlijke habitats zullen vossen hun burcht veelal ondergronds graven. Ook oude dassenburchten of door de mens gemaakte ‘duikers’, oude schuren, … zullen ongetwijfeld onderzocht worden om eventueel de jongen te werpen. In een burcht vinden we een rekel met minimaal één moer. Verder kunnen in dezelfde burcht nog andere moeren voorkomen.
In hun foerageertochten volgen vossen meestal de kleine landschapselementen, gezien deze vaak voor dekking zorgen van hun prooisoorten.
Voortplanting
De voortplantingsperiode bij vos, ook wel de ranstijd genoemd, situeert zich rond januari – februari. In die periode wordt de moer loops en kan zij door de rekel beslagen worden. Na de bevruchting draagt zij haar jongen gedurende 52-53 dagen. Zij werpt tussen de 4 en de 8 jongen. Het aantal welpen wordt hierbij bepaald door het voedselaanbod in het territorium waar gejaagd wordt.
De welpen worden blind en doof geboren. Om die reden liggen zij in de beschutting van de burcht/hol, waar de moer er gedurende hun eerste weken constant bij blijft. In die periode voorziet de rekel haar van voedsel, terwijl zij de jongen zoogt. De zoogtijd van de welpen duurt 6 tot 8 weken. Vanaf de 4de levensweek zijn de welpen reeds voldoende ontwikkeld om het hol een eerste maal te verlaten. Naar maten zij groeien gaan zij steeds verder van het hol en spelen ze spelletjes met elkaar. Ook zie je ze reeds oefenen op sluipen en vangen van dieren.
Populatie
In de jaren ’80 was de vossenpopulatie in Vlaanderen veel kleiner dan nu. Zijn mogelijkheid tot aanpassen aan de omgeving en zijn capaciteit tot een snelle populatiegroei zorgde voor een snelle populatietoename. Actueel is de vos overal in Vlaanderen terug te vinden en komt de soort algemeen voor. Ook bebouwde gebieden en zelfs steden zijn gekoloniseerd.
