HVV
Schaarbeek Lambermontlaan 410, bus 1 - 1030 Brussel
[email protected] Openingsuren: 09u - 17u
+32 (0)2 242 00 45 Bel ons
HVV

Wat is trichine?

Trichine of Trichinella is een microscopisch kleine parasitaire worm. Deze kan voorkomen bij verschillende zoogdieren (onder andere everzwijn, vos, varken en paard). Dieren die besmet zijn met de parasiet zien er niet ziek uit. Wel kunnen ze gedragsveranderingen vertonen zoals minder actief zijn. De volwassen wormen leven in de wand van de dunne darm van de gastheer en zijn levendbarend. De larven doorboren de darmwand, kapselen zich in het spierweefsel en kunnen daar jaren overleven.

Mensen kunnen besmet worden door het eten van rauw, onvoldoende verhit of onvoldoende ingevroren vlees dat ingekapselde trichinelarven bevat. In vlees dat voldoende verhit wordt tot in de kern (kerntemperatuur boven 70 °C) en/of voldoende lang wordt ingevroren (minstens 10 dagen aan -23 °C of 20 dagen aan -15 °C) zorgt trichine niet langer voor problemen. Roken of pekelen volstaat niet om alle trichinesoorten te doden. De wormen zijn niet zichtbaar met het blote oog.

Bij een besmetting komen de larven vrij in de maag, en dringen ze de wand van de dunne darm binnen. Daar groeien ze uit tot volwassen wormen. Dit proces leidt vaak tot symptomen als misselijkheid, buikkrampen, braken en diarree. Vrouwelijke wormen produceren na vijf dagen nieuwe larven. Deze migreren doorheen het lichaam, en kapselen zich vervolgens in spiercellen. Symptomen die optreden bij deze fase zijn koorts, nachtzweten, spierpijn, zwelling rond de ogen en moeheid.

De klachten kunnen weken tot maanden aanhouden. Soms zijn de symptomen mild of zelfs niet of nauwelijks merkbaar, maar ze kunnen ook zeer ernstig zijn. Sommige mensen houden aan een infectie blijvende klachten over zoals zenuwstoornissen en pijn. De ziekte kan zelfs dodelijk zijn, meestal als gevolg van hartfalen.

Wettelijke basis van het trichinenonderzoek op everzwijn

Conform het ‘Koninklijk besluit betreffende de rechtstreekse levering, door een primaire producent, van kleine hoeveelheden van sommige levensmiddelen van dierlijke oorsprong aan de eindverbruiker of aan de plaatselijke detailhandel’ is het verplicht om everzwijnen die de jager wil leveren aan een eindverbruiker of een plaatselijke detailhandel te laten onderzoeken voor de aanwezigheid van trichine:

Hoofdstuk 2 – Primaire producten ┃ Afdeling IV .- Vrij wild ┃Artikel 16.

5° wilde zwijnen en andere voor trichinen gevoelige soorten ondergaan op aanvraag van de gekwalificeerde persoon een trichinenonderzoek in een geaccrediteerd of erkend laboratorium; het gunstige resultaat is gekend voor de levering of het resultaat wordt, nadat de eindconsument of de  plaatselijke detailhandel bij de levering gewezen is op het belang van een lopend onderzoek, na ontvangst ervan door de gekwalificeerde persoon aan de eindconsument of de plaatselijke detailhandel meegedeeld.

Levert de jager het wild aan een erkende wildbewerkingsinrichting, dan moet deze het trichinenonderzoek laten uitvoeren. Alle everzwijnen moeten daar in observatie blijven (mogen niet in de handel gebracht worden noch uitgesneden worden) tot de officiële dierenarts aan de exploitant van de wildbewerkingsinrichting het gunstig resultaat van het trichinenonderzoek heeft medegedeeld. Op dat moment worden de instructies i.v.m. het merken gegeven en enkel vanaf dan mogen de everzwijnen worden uitgesneden en/of in de handel worden gebracht.

Indien de jager en zijn gezin het vlees zelf verbruiken is een trichinenonderzoek niet wettelijk verplicht. Voor de gezondheid van de jager en zijn gezin is het toch steeds aangeraden.

Geen trichinestalen over de landsgrens

De Belgische wetgeving verwijst het ‘Koninklijk besluit van 22 december 2005 tot vaststelling van aanvullende maatregelen voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong’ naar een erkend laboratorium.

Op Europees niveau verwijst ‘Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1375 van de Commissie van 10 augustus 2015 tot vaststelling van specifieke voorschriften voor de officiële controles op Trichinella in vlees’ naar een door de bevoegde autoriteit aangewezen laboratorium.

Jagers moeten dus de lijst van het FAVV met erkende laboratoria raadplegen. Op de lijst staan twee erkende Belgische laboratoria die stalen van jagers aannemen. Er is door het FAVV geen buitenlands laboratorium erkend voor trichinenonderzoek.

Hoe een trichinestaal te nemen?

Een staal voor trichinenonderzoek moet samengesteld zijn uit minimaal 3 deelstalen spierweefsel, namelijk één van de voorpoot, één van het puntje van de tong en één van het middenrif (spierachtig gedeelte van het middenrif tegen de rugzijde). Het gewenst aantal gram per staal verschilt tussen de twee erkende laboratoria in België.

Doe de deelstalen samen in een waterdicht steriel zakje en kleef hierop een etiket met vermelding van de noodzakelijke gegevens zodat de stalen afzonderlijk kunnen worden geïdentificeerd. Vacuüm verpakken is niet verplicht maar wel een meerwaarde, zeker bij verzending via de post. Door een staal vacuüm te verpakken verhoogt ook de levensduur van het staal.

Stalen kunnen op kamertemperatuur bewaard worden indien zij binnen een korte tijdspanne aan het labo geleverd en onderzocht worden (binnen 2 dagen). Het is echter aanbevolen de stalen steeds gekoeld te bewaren, ook voor een korte bewaartermijn. Voor het bewaren tijdens een periode van 1 tot 3 weken voor onderzoek, moeten de stalen gekoeld worden op tussen 0 en +4°C.

Het invriezen van trichinenstalen is verboden. Dit omdat de larven dan sterven en niet meer optimaal kunnen worden teruggevonden tijdens de test. Deze regel is vastgelegd in amendement 1 op de norm ISO 18743:2015, dat in augustus 2023 is uitgebracht. Door de richtlijnen van ISO 18743:2015 en de bijbehorende amendementen te volgen, voldoen laboratoria aan de accreditatievereisten van ISO/IEC 17025. Dit garandeert betrouwbare en internationaal erkende testresultaten.

Het is noodzakelijk dat het vlees niet wordt geconsumeerd vooraleer het resultaat beschikbaar is, en aangeeft dat geen trichinen aanwezig zijn. Een goede communicatie en traceerbaarheid is hier dus zeker op zijn plaats.

Hubertus Vereniging Vlaanderen Limburg ontwikkelde een demofilmpje over hoe je correct een trichinestaal neemt:

Procedure van analyse

Een groepering van stalen kan je binnen brengen in het erkend trichinelabo. Je kan het staal zelf binnenbrengen tijdens de openingsuren, of dit verzenden met de post. Bij verzending met de post is het aangeraden een envelop met bubbelplastic te gebruiken en/of de stalen vacuüm getrokken te verzenden, zodat lekken niet optreden en de stalen heelhuids op bestemming geraken.

Het resultaat wordt per email kenbaar gemaakt aan de contactpersoon voor de groepering van stalen. Dit gebeurt één tot drie werkdagen na aankomst in het labo. Bij een groepering van stalen is het dan aan de contactpersoon om dit resultaat mee te delen aan de jagers die de stalen hebben aangeleverd.

Erkende laboratoria in België die stalen van everzwijn onderzoeken

CER Groupe – Analytical Laboratory

Rue du Point du Jour 8
6900 Marloie
Tel. : 084/658.097
E-mail : [email protected]

Klik hier voor het onderzoekaanvraagformulier.

Tabel 1: Prijzen (in €) per staal voor het trichinenonderzoek bij CER. De weergegeven prijzen zijn exclusief BTW. Staalname en transport/verzending wordt uitgevoerd door de jager (gekwalificeerd persoon) en is bijgevolg niet inbegrepen in de prijs.

Aantal stalen Prijs (€ exclusief btw/stuk) Prijs (€ exclusief btw/stuk)
Geldig tot 30/09/24 Geldig van 01/10/24 tot 30/09/25
1 18,71 19,09
2 15,64 15,96
3 15,38 15,69
4 15,10 15,41
5 14,84 15,14
6 14,57 14,87
7 14,31 14,60
8 14,04 14,33
9 13,78 14,06
10 11,49 11,72
11 11,26 11,49
12 11,26 11,49
13 11,26 11,49
14 11,26 11,49
15 9,57 9,77
16 9,57 9,77
17 9,57 9,77
18 9,57 9,77
19 9,57 9,77
20 8,61 8,79

Normec Foodcontrol

Honderdweg 13
9230 Wetteren
Tel. : +32 9 363 80 14
E-mail: [email protected]

Klik hier voor het onderzoekaanvraagformulier.

Tabel 2: Prijzen (in €) per staal voor het trichinenonderzoek bij Normec Foodcontrol. De weergegeven prijzen zijn exclusief BTW. Staalname en transport/verzending wordt uitgevoerd door de jager (gekwalificeerd persoon) en is bijgevolg niet inbegrepen in de prijs.

Aantal stalen Prijs (€ exclusief btw/stuk)
1 47,27
2 23,64
3 15,76
4 11,82
5 9,45
6 7,88
7 6,75
8 5,91
9 5,25
10 4,73
11 8,59
12 7,88
13 7,27
14 6,75
15 6,30
16 5,91
17 5,56
18 5,25
19 4,98
20 4,73