Actua
Het blauwtongvirus (BTV) serotype 3 waaide eind juli 2024 vanuit Nederland richting ons land. In Nederland werd het virus inmiddels al op bijna 4.000 plekken vastgesteld.
Ook in België blijft het aantal besmettingen stijgen. Er zijn al bijna 1.200 uitbraken geteld en meer dan 11.000 schapen zijn gestorven.
Dit nieuws wekt terecht bezorgdheden op binnen de jachtsector. In dit artikel leggen we uit wat het virus inhoudt, wat de impact in het verleden was op reewild en andere wilde herkauwers, en wat we momenteel weten over serotype 3 bij wild.
Wat is blauwtong
Blauwtong is een niet-besmettelijke virale ziekte van herkauwers (voornamelijk runderen en schapen, maar ook geiten, kameelachtigen en wilde herkauwers). Het wordt voornamelijk overgedragen door zandvliegen. Een zandvlieg raakt besmet door het bloed op te zuigen van een besmet dier. In de zandvlieg kan het virus zich vermenigvuldigen. Waar blauwtong heerst, blijkt vaak minder dan 1% van de zandvliegen besmet. Dat verklaart waarom slechts een deel van een populatie of groep dieren besmet is. Naarmate de dieren meer bij elkaar leven is de kans op besmetting groter.
De ziekte is ongevaarlijk voor mensen. Ook dieren die geen herkauwers zijn, lopen geen risico. Jachthonden kunnen dus niet ziek worden door contact met geïnfecteerde dieren.
Impact op jachtwild
Alle wilde herkauwers zijn in principe vatbaar voor het BTV, wat betekent dat ze allemaal besmet kunnen raken. In vergelijking met gedomesticeerde dieren, zoals schapen, zijn wilde herkauwers echter veel minder vatbaar. Hoewel ze wel geïnfecteerd kunnen worden, vertonen ze zelden ziekteverschijnselen. Hierdoor worden ze niet ernstig ziek en blijft het sterftecijfer zeer laag.
Belgisch onderzoek tijdens BTV serotype 8 uitbraak
Onderzoek uitgevoerd in België tijdens de uitbraak van BTV serotype 8 in de periode 2005-2008 wees uit dat gemiddeld maar 1,75% van de onderzochte gestrekte reeën antistoffen hadden aangemaakt, en dus besmet werden met het virus. Voor edelherten was dit gemiddeld 21,95%. Edelherten lijken dus iets meer vatbaar voor het virus.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2953989/
Ook uit onderzoeken uitgevoerd tijdens deze periode in Nederland, Spanje en Frankrijk bleek dat het aantal antilichamen in de onderzochte reeën non existent tot laag was.
Huidige uitbraak BTV serotype 3
Op dit moment hebben we te maken met een nieuw serotype van het BTV, namelijk serotype 3. In oktober en november 2023 heeft het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) acht reeën van verschillende leeftijden en geslachten onderzocht om de doodsoorzaak te bepalen. Geen van de onderzochte reeën vertoonde fysieke afwijkingen die wijzen op een blauwtongbesmetting. Uit de analyses bleek dan ook dat geen van de reeën besmet was met het blauwtongvirus.
https://dwhc.nl/2023/12/geen-blauwtong-reeen-2023/
In de Duitse deelstaat Nedersaksen, waar momenteel ook een uitbraak van blauwtong plaatsvindt, worden jaarlijks ongeveer 400 monsters van wilde herkauwers getest. Deze bloedmonsters worden zowel op het virus zelf als op antistoffen onderzocht. Tot nu toe is er geen blauwtongvirus aangetoond in deze onderzoeken. Bij de antistofonderzoeken bleek 1% van de dieren seropositief te zijn. Dit suggereert dat er tot nu toe geen actuele BTV-uitbraak is in de wilde populatie van Nedersaksen. Ook niet van serotype 3.
https://www.pirsch.de/news/tierseuche-niedersachsen-blauzungenkrankheit-und-wildtiere-39582
Op basis van eerdere onderzoeken en de beperkte recente gegevens kunnen we momenteel concluderen dat we geen verhoogde sterfte of significante impact op de reeënpopulatie en andere wilde herkauwers hoeven te verwachten. Verdere onderzoeken naar BTV serotype 3 zijn echter nodig om te bepalen of deze variant gevaarlijker is voor wilde herkauwers.
Ziekteverschijnselen
Wilde herkauwers, en voornamelijk reeën, vertonen zelden ziekteverschijnselen. Het is toch goed om te weten hoe het BTV eruit ziet in het veld zodat mogelijke infecties met ziekteverschijnselen van wilde herkauwers zo snel mogelijk gemeld en onderzocht kunnen worden.
- Gezwollen kop
- Zwelling en ontsteking van slijmvliezen in de mond
- Overmatig kwijlen
- Loopneus
- Conjunctivitis (rood en gezwollen oogwit)
- Mager
- Abnormale gang
- Evenwichtsproblemen
- Ademnood
- …
Vertoont een levend dier of een overleden dier verdachte ziekteverschijnselen van BTV? Contacteer het VOC opvangcentrum in jouw buurt.
Vertoont een gestrekt dier verdachte ziekteverschijnselen van BTV? Dan kan je het dier binnenbrengen voor onderzoek bij UGent of Dieren Gezondheid Zorg (DGZ).
Impact op het vlees
BTV vormt geen direct gezondheidsrisico voor mensen. Echter, dieren kunnen bacteriële infecties of abcessen ontwikkelen als gevolg van de ziekte, en het vlees van deze dieren is mogelijk niet geschikt voor consumptie.
Omdat het in dit geval om een nog onbekend serotype gaat, is het eten van het vlees van potentieel geïnfecteerde dieren op eigen risico.
HVV Kenniscentrum
Het HVV Kenniscentrum zal haar leden telkens op de hoogte stellen wanneer er nieuwe ontwikkelingen rond blauwtong zijn die relevant zijn voor de jachtsector.
Webinar
Tijdens het webinar over “blauwtong” geeft Geoffrey een diepgaande toelichting over het blauwtongvirus. Geoffrey bespreekt de verspreiding, symptomen en de impact van dit virus op wild of vlees, evenals de mogelijke gevolgen voor herkauwers zoals ree en hert.