Het Kenniscentrum van Hubertus Vereniging Vlaanderen biedt advies over complexe vraagstukken rond natuur, jacht en/of wildziekten. Zo werd ons kenniscentrum ook de vraag gesteld of reeën de oorzaak konden zijn van tuberculose (TBC) die werd vastgesteld bij een landbouwer. Wat zijn de risico’s voor mensen, welke zijn de zichtbare tekenen bij het ontweiden, en hoe zit het met de voedselveiligheid van wild?
Om overzicht te behouden, hebben we de vraag opgesplitst in een aantal deelvragen:
Komt TBC voor bij reeën?
Ja. Tuberculose kan zich ontwikkelen bij wilde dieren zoals everzwijnen, dassen en ook herten, waaronder reewild. Hoewel tot nu toe nog geen tuberculose kon worden vastgesteld bij wilde dieren in België, werden bij de wilde fauna aan onze grenzen haarden van tuberculose vastgesteld, met name in de Franse regio’s Hauts-de-France en Grand-Est.
Kunnen runderen besmet worden met TBC na contact met reeën?
Ja. Dieren raken besmet via de luchtwegen (inademen van besmette deeltjes in de lucht) of via de mond door het eten van besmet voedsel. Runderen en wilde dieren kunnen elkaar besmetten als ze in nauw contact met elkaar komen. Door hoesten kan de bacterie in de lucht komen, en via uitwerpselen en urine kan voedsel besmet raken. België geniet echter sinds 2003 van een officieel tuberculosevrije status en hoewel elk jaar een beperkt aantal haarden van tuberculose worden vastgesteld, behoudt het dat statuut, gelet op de geringe prevalentie van de ziekte (< 0,1 % van de beslagen geïnfecteerd).
Kan een mens ziek worden na contact met TBC (bv. door een ree te ontweiden)?
Ja. Tuberculose is een zoönose. Overdracht ervan van het wild naar de mens kan gebeuren via de huid, hoofdzakelijk bij blessures of incisies en via de spijsvertering naar aanleiding van rechtstreeks of onrechtstreeks contact (hygiëne van de handen). Om overdracht naar de mens te vermijden, blijft het in acht nemen van algemene hygiënemaatregelen de basisregel: handschoenen dragen om de ingewanden van een dier te verwijderen, ongeacht de soort, en om het eerste onderzoek van het wild uit te voeren. Het vlees van wild, waarop twijfelachtige letsels worden aangetroffen, mag niet worden geconsumeerd.
Wat zijn de karakteristieke letsels van TBC tijdens het ontweiden?
Zie de foto’s van everzwijnen en herten met karakteristieke letsels van tuberculose (bron foto’s: FAVV):
Borstholte – gezond dier (hertachtige)
Darm (mesenteriale lymfeklieren) – gezond dier (hertachtige)
Ernstige longtuberculose (hertachtige)
Geopend karkas – gezond dier (everzwijn)
Geopend karkas – gezond dier (hertachtige)
Gezonde lever (hertachtige)
Gezonde longen (hertachtige)
Lever met “milkspot” – gezond dier (everzwijn)
Pleurale tuberculose (hertachtige) borstkas
Tuberculose : lever (everzwijn)
Tuberculose: lymfklieren de kop (everzwijn)
Tuberculose : mesenteriale lymfeklieren (everzwijn)
Tuberculose : mesenteriale lymfeklieren met abcedaties (hertachtige)
Tuberculose met abcessen : lever
Tuberculose: opgezette mesenteriale lymfeklieren
Tuberculose: pleura (everzwijn)
Uitgebreide tuberculose met abcessen: longen (everzwijn)