België is momenteel vrij van Afrikaanse Varkenspest, maar het virus werd eerder dit jaar vastgesteld in Duitse deelstaten zoals Noordrijn‑Westfalen, Hessen en Rijnland‑Palts, die relatief dicht bij onze grens liggen. Daarom is het voor jagers belangrijk om waakzaam te zijn, ook in gebieden waar AVP niet voorkomt.
In het kort – Wat is Afrikaanse Varkenspest?
Afrikaanse varkenspest (AVP) is een zeer besmettelijke virusziekte die varkens, zowel huisvarkens als everzwijnen, treft. De ziekte wordt veroorzaakt door het Afrikaanse varkenspestvirus (ASF-virus) en is niet besmettelijk voor mensen. Voor varkens kan AVP echter desastreus zijn, omdat de ziekte vaak leidt tot hoge sterfte.
Varkens die besmet raken met AVP vertonen verschillende symptomen. Ze krijgen vaak hoge koorts en verliezen hun eetlust. Daarnaast kunnen er huidafwijkingen optreden, zoals rode of blauwe verkleuringen, en komen braken en diarree voor. Afhankelijk van de virusstam kan sterfte zeer snel optreden.
Het virus verspreidt zich op verschillende manieren. Besmetting kan plaatsvinden door direct contact tussen zieke en gezonde varkens, via besmet voedsel of voer, bijvoorbeeld restjes met besmet varkensvlees, of via besmette materialen zoals kleding, voertuigen of gereedschap.
Ziektebewaking van Afrikaanse Varkenspest
De varkenshouderij is een zeer belangrijke vleessector in België. Een uitbraak van AVP kan dus grote economische gevolgen hebben. Landen met uitbraken van AVP krijgen vaak handelsbeperkingen of embargo’s op varkensvlees, waardoor internationale markten en inkomsten afnemen.
Passieve ziektebewaking geldt als de meest performante manier om het voorkomen van AVP snel te ontdekken. Hoe sneller een haard is gekend, hoe gemakkelijker de bestrijding van de ziekte en hoe beperkter de economische gevolgen van de ziekte kunnen blijven.
Om AVP tijdig te detecteren en verspreiding te voorkomen, is het belangrijk dat iedereen in het veld weet hoe te handelen. De richtlijnen per situatie worden hieronder toegelicht:
Wat moet ik doen als ik een kadaver van everzwijn vind?
Raak het kadaver niet aan. Bel onmiddellijk naar de erkende ophalers in jouw provincie en geef de nodige gegevens (coördinaten vindplaats) door. In Wallonië bel je het nummer 1718.
De erkende ophalers staan in voor het transport van het kadaver naar een verzamelcentrum, waarbij ze strikte bioveiligheidsmaatregelen respecteren. Stalen worden genomen om te checken of het everzwijn leed aan AVP. Het kadaver wordt vernietigd door RENDAC.
Wat moet ik doen als ik tijdens de jacht een everzwijn zie dat ziek lijkt of vreemd gedrag vertoont?
Schiet het everzwijn onmiddellijk als dit kan op een veilige manier en met respect voor het wettelijke kader. Raak het kadaver niet aan en blijf uit de onmiddellijke omgeving ervan. Bel onmiddellijk naar de erkende ophalers in jouw provincie (of in Wallonië naar het nummer 1718) en geef de nodige gegevens (coördinaten afschotplaats) door.
Bij het ontweiden zie ik dat een everzwijn ziekteverschijnselen vertoont. Wat moet ik doen?
Stop met ontweiden. Bel onmiddellijk naar de erkende ophalers in jouw provincie (of in Wallonië naar het nummer 1718) en geef de nodige gegevens (coördinaten kadaver) door.
Was je handen grondig met water en zeep en desinfecteer ze met desinfecterende handgel (ethanol 70 %). Desinfecteer alle materiaal dat met het kadaver in contact kwam (laarzen, voertuig, …). Eerst moeten voorwerpen, voertuigen, laarzen, … gebruikt bij de jacht gereinigd worden en vervolgens pas ontsmet. Was kledij op een hoge temperatuur (minstens 60 ° C). Neem geen vlees, (delen van) karkassen (vb. onderkaken) of jachttrofeeën mee.
Bioveiligheid tijdens het jagen
België is momenteel vrij van Afrikaanse varkenspest (AVP), maar het blijft belangrijk dat jagers de bioveiligheidsmaatregelen strikt toepassen bij het ontweiden, vervoeren en verwerken van everzwijnen, ook als de everzwijnen geen ziekteverschijnselen vertonen.
Respecteer steeds de volgende basismaatregelen:
- Ontsmet laarzen vóór je het bos betreedt en draag vloeistofdichte (wegwerp)handschoenen bij het manipuleren van everzwijnen.
- Laat bij het ontweiden in het veld geen ingewanden achter in de natuur. Neem deze mee naar een wildverwerkingsinrichting of verzamel ze in een kadaverton voor ophaling door een bevoegd destructiebedrijf.
- Was na de jacht altijd de handen met water en zeep.
- Vermijd elk contact met varkens gedurende de eerste 72 uur na contact met een everzwijn.
- Gooi alle resten van maaltijden die varkensvlees bevatten in gesloten vuilnisbakken wanneer ze in het bos worden geconsumeerd.
Klik hier voor meer informatie, inclusief een kaart met de actuele verspreiding van de Afrikaanse Varkenspest.