Waakzaamheid tularemie
Gezien er meer en meer signalen zijn dat de bacterie Francisella tularensis (tularemie) circuleert onder de wilde fauna in verschillende regio’s in Vlaanderen, willen we jullie niet onthouden hier wat meer informatie over te verschaffen. Vooral hazen, konijnen, knaagdieren en insecten kunnen een bron zijn. In Europa is de belangrijkste dierlijke bron van menselijke besmettingen met Francisella tularensis de Europese haas (Lepus europaeus).
Tularemie staat ook wel bekend als hazenpest of konijnenkoorts. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Francisella tularensis en kan overgedragen worden van dieren op mensen. Humane besmettingen zijn eerder zeldzaam, maar kunnen heel gevaarlijk zijn. Hazenpest veroorzaakt koorts, zwakte, hoofdpijn en pijn in spieren en gewrichten. Ook de ogen, de longen en het maag-darmstelsel kunnen aangetast worden.
Typerend voor tularemie is een verzwering op de plaats waar de bacterie de huid is binnengedrongen.
De mens kan besmet raken met deze bacterie via volgende besmettingsbronnen:
- na direct contact met de huid van een besmet dier
- via een tekenbeet of muggenbeet
- na direct contact met gewassen, grond of water dat besmet is met de bacterie
- door de inhalatie van besmette luchtdeeltjes
Menselijke gevallen van de ziekte zijn vrij zeldzaam, zeker in België. De laatste tijd is er in Vlaanderen echter melding van enkele humane besmettingsgevallen, dus waakzaamheid is geboden.
Om het risico op humane besmetting te verkleinen, zijn volgende voorzorgsmaatregelen aangewezen:
- contacteer steeds een arts wanneer je na een tekenbeet ziek wordt en vermeld de tekenbeet;
- hanteer karkassen van in het wild levende dieren steeds met handschoenen en draag een mondmasker om het inademen van zwevende druppeltjes lichaamsvloeistof van het dier te vermijden;
- zorg voor een goede verhitting van wildbraad of kook het minstens 1 uur, het invriezen van dieren of vlees doodt de bacterie niet;
- vermijd lichaamscontact met mogelijk besmet oppervlaktewater (rivieren, sloten, meren) en het drinken van ongezuiverd water;
- neem algemene hygiënemaatregelen om het contact van eventueel besmette dieren met waterbronnen en voedselbronnen te beperken;
- vermijd insectenbeten door gebruik van insectenwerende huidproducten en dragen van goed gesloten kleding, controleer op steeds op tekenbeten en verwijder teken zorgvuldig.
Herkennen van symptomen
In het veld kunnen hazen de volgende symptomen vertonen: lusteloosheid, een opstaande vacht, vermagering, niet wegvluchten en onzeker/verward lopen. Bij het ontweiden kunnen kleine, witte vlekjes op de lever of milt van besmette dieren eveneens een zichtbare, hoewel niet definitieve, indicator zijn van Tularemie. Zie je deze verschijnselen tijdens de jacht, wees dan extra waakzaam.
Vaststellen van de exacte aard
Om de exacte aard van de ziekte vast te stellen, raden wij aan om nieuwe karkassen naar de Universiteit van Gent (Faculteit Dierengeneeskunde) te brengen voor een autopsie. Het laboratorium brengt hiervoor €70 exclusief BTW in rekening voor de macroscopische autopsie en het nemen/interpreteren van weefselcoupes (histologie). Bijkomende tests, zoals PCR voor virussen (ongeveer €60) en/of bacteriologische kweek (ongeveer €30), kunnen extra kosten met zich meebrengen. De prijzen die vermeld worden zijn geldig voor meerdere hazen, indien deze afkomstig zijn van dezelfde locatie.
UGent adviseert om ongeveer drie hazen door te sturen. Hoe sneller dit gebeurt na de vondst, hoe beter, rekening houdend met het ontbindingsproces, om de kans op het verkrijgen van kwalitatieve stalen te vergroten. Het is ook belangrijk om de karkassen gekoeld te houden tot ze in de koelruimte aankomen. Vervoer de karkassen in een dubbele zak met het oog op de volksgezondheid. De levering van de dieren kan worden gedaan bij de dienst Pathologie, ingang 76.
Faculteit Diergeneeskunde
Campus Merelbeke
Salisburylaan 133
9820 Merelbeke